Σύμφωνα με το με το άρθρο 43 του Ν.4997/2022 που τροποποίησε το άρθρο 142 του Ν 3655/2008 (ΦΕΚ 58 Α/ 3-4-2008), οι εργαζόμενες μητέρες οι οποίες είναι ασφαλισμένες στον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση δικαιούνται ειδική άδεια προστασίας μητρότητας χρονικής διάρκειας εννέα (9) μηνών. Η άδεια αυτή χορηγείται στις εργαζόμενες μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού-λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, εφ` όσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση της ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.

Εάν η εργαζόμενη μητέρα δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο, όπως αυτό ισχύει. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την υπ` αριθμ. 124/2018 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους, η οποία έγινε δεκτή από τον Υπουργό Εργασίας, ο χρόνος της 9μηνης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας δεν συμψηφίζεται στο διάστημα των 30 μηνών που διαρκεί η άδεια φροντίδας παιδιού («μειωμένο ωράριο»), το οποίο παρατείνεται αντίστοιχα. Έτσι, η εργαζόμενη μητέρα, μετά τη λήξη της ειδικής 9μηνης άδειας, δικαιούται να λάβει ολόκληρο το μειωμένο ωράριο, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται για τον τρόπο χορήγησής του, στις οικείες Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.

Την 9μηνη ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η εργαζόμενη, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών.

Το δικαίωμα της λήψεως ειδικής 9μηνης άδειας προστασίας μητρότητας ασκείται με αίτηση που υποβάλει η ίδια η δικαιούχος ή δια αντιπροσώπου στην αρμόδια υπηρεσία της ΔΥΠΑ εντός 60 ημερών από τη λήξη των ανωτέρω αδειών.

Ποσό επιδότησης: Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως αυτός κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία Δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, με βάση το προαναφερόμενο ποσό. Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και τέσσερις (4) ώρες ημερησίως ή μέχρι δεκατρείς (13) ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τη ΔΥΠΑ ποσό ισούται με το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω. Όσον αφορά στο επίδομα αδείας, ο εργοδότης καταβάλει τη διαφορά που προκύπτει από την καταβαλλόμενη από την ΔΥΠΑ αναλογία επιδόματος αδείας, ενώ η καταβολή τόσο των αποδοχών, όσο και του επιδόματος αδείας γίνεται παράλληλα με την άσκηση του δικαιώματος της εργαζόμενης σε ετήσια κανονική άδεια. Η δε υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή Δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων περιορίζεται στο διάστημα προ και μετά του 9μηνου της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας που γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΥΑ 19040/1981.

Ασφάλιση: Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, (νυν ΕΦΚΑ). Η ΔΥΠΑ υποχρεούται να αποδίδει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τις προβλεπόμενες εισφορές για τον κλάδο σύνταξης, παρακρατώντας την προβλεπόμενη εργατική εισφορά που βαρύνει τον εργαζόμενο μαζί με την εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τη ΔΥΠΑ.

Δικαιολογητικά που οφείλει να προσκομίσει η αιτούσα στην ΔΥΠΑ:

• βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια, οι μηνιαίες αποδοχές, η ημερομηνία πρόσληψης και προκειμένου για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης της σύμβασης.
• Αντίγραφο απόφασης επιδόματος μητρότητας(κυοφορίας-λοχείας) από τον ΕΦΚΑ.
• Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου με την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιεί εντός 8 ημερών στην ΔΥΠΑ οποιαδήποτε μεταβολή της εργασιακής της σχέσης.
• Αριθμός ΙΒΑΝ λογαριασμού Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας της δικαιούχου.

Διακοπή παροχής: Η παροχή διακόπτεται λόγω: α) πρόσληψης και απασχόλησης της δικαιούχου σε νέο εργοδότη και β) αίτησης διακοπής της δικαιούχου.

Φορολόγηση: Η ειδική παροχή μητρότητας που χορηγείται από την ΔΥΠΑ σε εργαζόμενες μητέρες ασφαλισμένες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, νυν ΕΦΚΑ, κατά τη διάρκεια της 9μηνης ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας αποτελεί εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, όμως, απαλλάσσεται από κάθε φόρο, σύμφωνα με την ειδική διάταξη του άρθρου 14 παρ. 3 του Ν. 1545/1985.

→ Πως μπορεί να πραγματοποιηθεί η μεταβίβαση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας από τη μητέρα στον πατέρα;

Με το άρθρο 43 του Ν. 4997/2022 προβλέφθηκε το δικαίωμα της μητέρας να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την 9μηνη ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, εάν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση. Η κατανομή των διαστημάτων της άδειας μπορεί να γίνει συνεχόμενα και συμπληρωματικά μεταξύ των γονέων και για περισσότερες από μία εναλλαγές. Σε τέτοιες περιπτώσεις κατανομής της άδειας μεταξύ των γονέων με κοινές ως προς το περιεχόμενο υπεύθυνες δηλώσεις μπορούν να καθοριστούν τα χρονικά διαστήματα που συνεχόμενα και εναλλακτικά μεταξύ τους οι γονείς μπορούν να χάνουν χρήση της άδειας αυτής.

Η μεταβίβαση ή μη του δικαιώματός της μητέρας εργαζόμενης εμπίπτει αποκλειστικά στη δική της απόφαση και μπορεί να γίνει αμέσως μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) της μητέρας, είτε αμέσως μετά τη λήξη της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας από την μητέρα ή από τον πατέρα, ως ισχύουν κάθε φορά, είτε ακόμη μετά τη λήξη της ετήσιας κανονικής άδειας του πατέρα ή της μητέρας, εφόσον τα διαστήματα των ανωτέρω αδειών είναι συνεχόμενα.

Η μεταβίβαση δηλώνεται υπεύθυνα προς τη ΔΥΠΑ μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης της δημόσιας διοίκησης https://www.gov.gr/. Στην υπεύθυνη δήλωση αναφέρονται: α) Το ονοματεπώνυμο, ο ΑΜΚΑ και ο ΑΦΜ του πατέρα, β) το/τα διάστημα/τα της άδειας που έχει λάβει ή προ-τίθεται να λάβει η ίδια και γ) το/τα διάστημα/τα της άδειας που μεταβιβάζει στον πατέρα συνολικής διάρκειας έως επτά ημερολογιακών μηνών.

Η ανωτέρω άδεια χορηγείται στον εργαζόμενο, έπειτα από αίτησή του προς τον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως ένα (1) μήνα πριν την έναρξη της εν λόγω άδειας, με εξαίρεση την περίπτωση που, κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας, η μητέρα που μεταβιβάζει το δικαίωμά της στον πατέρα έχει υπόλοιπο ειδικής άδειας μικρότερο των δύο (2) μηνών.

Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές και έχει τα ασφαλιστικά δικαιώματα που προβλέπονται από τις άνω διατάξεις, καθώς και την υπ' αρ. 33891/606/2008 ΥΑ (ΦΕΚ Β' 833) για ό,τι δεν ρυθμίζεται διαφορετικά. Επίσης εφαρμόζονται στον πατέρα όλες οι γενικές και ειδικές διατάξεις που αφορούν στην ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας με τον ίδιο τρόπο που εφαρμόζονται και στην μητέρα εργαζόμενη που ασκεί το ίδιο δικαίωμα με ιδιαίτερη έμφαση στη δυνατότητα να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία του, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο κεφάλαιο Γ' του Μέρους ΙΙΙ του ν. 4808/2021 και τις διατάξεις του ν. 3896/2010.