Οι σημαντικότερες διατάξεις του Ν.5053/2023

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 158/2023 ο  Ν 5053/2023 «Για την ενίσχυση της εργασίας-Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20^ης Ιουνίου 2019-Απλοποίηση ψηφιακών διαδικασιών και ενίσχυση της Κάρτας Εργασίας-Αναβάθμιση της επιχειρησιακής λειτουργίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και της Επιθεώρησης Εργασίας»

Οι σημαντικότερες ρυθμίσεις που θεσπίζονται στις διατάξεις του ως άνω νόμου συνοψίζονται επιγραμματικά ως εξής:

Ø Άρθρο 4: Δοκιμαστική περίοδος

·         προβλέπεται η δυνατότητα συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, κατά τη σύναψη σύμβασης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου, για δοκιμαστική περίοδο χρονικού διαστήματος έως έξι (6) μηνών, κατά τη διάρκεια της οποίας η σύμβαση ή η σχέση εργασίας τελεί υπό δοκιμή.

·         Κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου ισχύουν όλες οι προστατευτικές για τον εργαζόμενο διατάξεις που συνδέονται με τη σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας του, ιδίως σε ό,τι αφορά τον χρόνο εργασίας, τις άδειες, την προστασία υγείας και ασφάλειας, την προστασία από την απόλυση.

·         Στην περίπτωση απόλυσης, εάν η καταγγελία σύμβασης γίνει εντός 12 μηνών από την έναρξη της εργασίας, τότε η διαδικασία μπορεί να γίνει χωρίς προειδοποίηση και δεν καταβάλλεται αποζημίωση (άρθρο 19 του νόμου).

Ø Άρθρα 5-8: Γνωστοποίηση όρων εργασίας - Παροχή πληροφοριών στους εργαζόμενους

·         Το Π.Δ. 156/1994 σχετικά με την υποχρέωση γνωστοποίησης των όρων εργασίας στους εργαζόμενους τροποποιήθηκε και επεκτάθηκε ο κατάλογος των βασικών πληροφοριών που πρέπει να παρέχουν οι εργοδότες στους εργαζομένους, ενώ η προθεσμία για την παροχή αυτών των πληροφοριών έχει συντμηθεί.

·         Εάν επέλθουν αλλαγές στους όρους εργασίας, ο εργοδότης πρέπει να ενημερώσει τον εργαζόμενο το συντομότερο δυνατό και, το αργότερο, την ημέρα κατά την οποία οι αλλαγές τίθενται σε ισχύ.

·         Πλέον οι όροι της ατομικής σύμβασης εργασίας πρέπει να υποβάλλονται ηλεκτρονικά στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ.

·         Τέλος, προβλέπεται η υποχρέωση παροχής πρόσθετων πληροφοριών για εργαζόμενους στο εξωτερικό (άρθρο 8).

Ø Άρθρο 9: Παράλληλη απασχόληση

·         Στο εξής επιτρέπεται η απασχόληση σε περισσότερους του ενός εργοδότες, αφού ληφθούν υπόψη οι περιορισμοί του Π.Δ 88/1999: «Εξασφάλιση του ελάχιστης 11ωρης ημερήσιας ανάπαυσης, αλλά τηρουμένης και της εβδομαδιαίας διάρκειας εργασίας των εργαζομένων, που δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά περίοδο το πολύ 4 μηνών τις 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών».

·         Δεν επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στη σύμβαση εργασίας συμφωνίες ή να τίθενται ρήτρες με τις οποίες απαγορεύεται στον εργαζόμενο να παρέχει εργασία σε άλλους εργοδότες εκτός του ωραρίου εργασίας που έχει συμφωνηθεί με συγκεκριμένο εργοδότη.

·         Εξαίρεση: να δικαιολογούνται οι ρήτρες κλπ από αντικειμενικούς λόγους (πχ. η υγεία και η ασφάλεια, η προστασία του επιχειρηματικού απορρήτου, η εργασία σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ή η αποφυγή της σύγκρουσης συμφερόντων). 

Ø Άρθρο 12: Υποχρεωτική εκπαίδευση: Αν από την ισχύουσα εργατική νομοθεσία προκύπτει υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει κατάρτιση στον εργαζόμενο για την εκτέλεση της συμφωνηθείσας εργασίας, η κατάρτιση αυτή παρέχεται δωρεάν στον εργαζόμενο, προσμετράται ως χρόνος εργασίας και λαμβάνει χώρα εντός του συμβατικού ωραρίου, εφόσον αυτό είναι δυνατό.

Ø Άρθρο 17: Προστασία από την απόλυση και βάρος της απόδειξης

·         Εφόσον η καταγγελία της σύμβασης γίνεται ως αντίδραση σε ενάσκηση νόμιμου δικαιώματος του εργαζομένου, που προκύπτει από τα άρθρα 1Α, 69 έως 74Β, 182Α και 189 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, αυτή είναι άκυρη.

·         Οι εργαζόμενοι που θεωρούν ότι η καταγγελία της σύμβασης από τον εργοδότη γίνεται για τον λόγο αυτόν δύνανται να αιτηθούν τη γνωστοποίηση των λόγων της απόλυσης από τον εργοδότη τους και ο εργοδότης υποχρεούται να απαντήσει εγγράφως και τεκμηριωμένα.

Ø Άρθρο 19: Καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης: Η απασχόληση με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες από την ημέρα ισχύος της μπορεί να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης, εκτός αν άλλο συμφωνήσουν τα μέρη. Στο χρόνο των δώδεκα (12) μηνών προσμετράται και το τυχόν συμφωνηθέν χρονικό διάστημα της δοκιμαστικής περιόδου.

Ø Άρθρο 21: Ανάρτηση βασικών όρων εργασίας και ατομικής σύμβασης εργασίας στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» - Ηλεκτρονική υπογραφή - Πρότυπο Βασικών Όρων Εργασίας και Ατομικής Σύμβασης Εργασίας. 

Ø Άρθρο 22: Καταχώριση αλλαγής ωραρίου και υπερωριών στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» από επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που έχουν ενταχθεί στην ψηφιακή κάρτα εργασίας - Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 80 ν. 4144/2013

Ø Άρθρο 23: Διαδικασία υποβολής στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» των περιπτώσεων λύσης της σύμβασης εργασίας - Τροποποίηση άρθρου 320 Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου.

Ø Άρθρο 25: Ρυθμίσεις για την απασχόληση την έκτη ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.

·         Στις εν λόγω επιχειρήσεις δύναται να επιτρέπεται η απασχόλησή τους κατά την έκτη (6η) ημέρα της εβδομάδας, εφόσον καταχωρίζεται από τον εργοδότη η απασχόληση αυτή, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο.

·         Η απασχόληση κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν δύναται να υπερβαίνει τις οκτώ (8) ώρες και αμείβεται με ένα ημερομίσθιο, προσαυξημένο κατά 40%.

·         Δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης από τον εργαζόμενο σε αυτή τη μέρα.

·         Η εν λόγω διάταξη δεν εφαρμόζεται σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις. 

Ø Άρθρο 26: Ρυθμίσεις για την απασχόληση την έκτη ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που δεν είναι εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας

·         Σε περιπτώσεις επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων, που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, και στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά τις οποίες η επιχείρηση παρουσιάζει απρόβλεπτα ιδιαίτερα αυξημένο φόρτο εργασίας, επιτρέπεται η απασχόληση των εργαζομένων κατά την έκτη (6η) ημέρα της εβδομάδας, εφόσον εφόσον καταχωρίζεται από τον εργοδότη η απασχόληση αυτή, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο.

·         Η απασχόληση αυτή, αμείβεται με ένα ημερομίσθιο, προσαυξημένο κατά 40%.

·         Κατά τα λοιπά ισχύει ό,τι κι ανωτέρω στο άρθρο 25.

Ø Άρθρο 27: Δυνατότητα απασχόλησης εργαζομένων κατά την ημέρα Κυριακή και κατά τις ημέρες αργίας: Με την διάταξη αυτή διευρύνονται οι επιχειρήσεις/εκμεταλλεύσεις που επιτρέπεται να εργάζονται σε ημέρες Κυριακής ή αργίας, τηρουμένου του συστήματος εργασίας που εφαρμόζουν, δηλαδή πενθημέρου ή εξαημέρου (προσθήκη στην παρ. 1 του άρθρου 200 Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου).

Ø Άρθρο 28: Δυνατότητα συμφωνίας περί διευθέτησης του χρόνου εργασίας μεταξύ του εργοδότη και του εργαζομένου: Με την πιο πάνω διάταξη δεν απαιτείται πλέον αίτημα του εργαζόμενου, όταν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή δεν επιτευχθεί συμφωνία με τον εργοδότη για την διευθέτηση του χρόνου εργασίας, αλλά απαιτείται έγγραφη συμφωνία των μερών (εργοδότη-εργαζόμενου) - Τροποποίηση παρ. 6 άρθρου 192 Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου.

Ø Άρθρο 31: Προστασία δικαιώματος στην εργασία: Όποιος: α) παρεμποδίζει με οποιοδήποτε τρόπο την ελεύθερη και ακώλυτη προσέλευση ή αποχώρηση από τον χώρο εργασίας εργαζομένων οι οποίοι δεν συμμετέχουν σε απεργία και επιθυμούν να εργαστούν ή την παροχή της εργασίας από αυτούς, ή β) ασκεί σωματική βία ή απειλή με σωματική βία ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη σε βάρος τους, προκειμένου να εξαναγκαστούν να συμμετάσχουν στην απεργία ή γ) συμμετέχει σε κατάληψη χώρων εργασίας ή εισόδων τους, κατά τη διάρκεια απεργίας ή ανεξαρτήτως αυτής, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών και χρηματική ποινή, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη. Η επανειλημμένη τέλεση της αξιόποινης πράξης συνιστά επιβαρυντική περίσταση.

Ø Άρθρο 32: Προστασία εργαζομένων σε περιπτώσεις φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών και έκτακτων καιρικών φαινομένων: Σε περίπτωση φυσικών ή τεχνολογικών καταστροφών ή έκτακτων καιρικών φαινομένων, για την αντιμετώπιση των οποίων λαμβάνονται έκτακτα μέτρα από τις αρμόδιες αρχές, ιδίως μέτρα που αφορούν στην υποχρεωτική εκκένωση ή την προληπτική απομάκρυνση πολιτών από συγκεκριμένες περιοχές, οι εργοδότες των επιχειρήσεων που λειτουργούν σε αυτές υποχρεούνται να συμμορφώνονται με αυτά. Σε περίπτωση παράβασης της άνω υποχρεώσεως, επιβάλλονται οι κυρώσεις των άρθρων 24 και 28 του Ν. 3996/2011.

Ø Άρθρο 33: Αμοιβή του χρόνου προϋπηρεσίας στον ιδιωτικό τομέα και αναπροσαρμογή των αποδοχών των εργαζομένων - Κατάργηση του άρθρου 4 της υπ' αρ. 6/28.2.2012 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου

·         Με την διάταξη αυτή, από την 1η.1.2024, αίρεται η αναστολή, που επιβλήθηκε με το άρθρο 4 της υπ’ αρ. 6/28.2.2012 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου.

·         Σε όσους εργαζόμενους αμείβονται με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό ή ημερομίσθιο, ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από τη 14η.2.2012 και μετά από την 1η.1.2024.