Γονική Άδεια Ανατροφής Τέκνων

Με το άρθρο 28 του Ν. 4808/2021 (το οποίο κατήργησε και αντικατέστησε το άρθρο 50 του Ν. 4075/2012) ρυθμίζονται αναλυτικά τα ζητήματα για τη γονική άδεια ανατροφής. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, ο εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει δικαίωμα γονικής άδειας ανατροφής του παιδιού μέχρις ότου συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών, με σκοπό την εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής προς αυτό. Για τη χορήγηση της γονικής άδειας ανατροφής οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει ένα (1) χρόνο συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου εργασίας στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων.

Η γονική άδεια ανατροφής αποτελεί ατομικό δικαίωμα κάθε γονέα, χωρίς δυνατότητα μεταβίβασης, είναι υποχρεωτική για τον εργοδότη και χορηγείται εγγράφως για περίοδο τεσσάρων (4) μηνών. Ο εργοδότης δεν οφείλει αποδοχές κατά το διάστημα της εν λόγω άδειας, αλλά για τους δύο (2) πρώτους μήνες της γονικής άδειας, η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλει επίδομα γονικής άδειας στον κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.

Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά ή με άλλο ευέλικτο τρόπο, με βάση σχετική αίτηση του εργαζόμενου, η οποία υποβάλλεται στον εργοδότη με κάθε πρόσφορο τρόπο, εγγράφως ή ηλεκτρονικά, και στην οποία διευκρινίζεται η έναρξη και η λήξη της. Η αίτηση υποβάλλεται στον εργοδότη τουλάχιστον ένα (1) μήνα πριν την έναρξη της άδειας, εκτός αν συντρέχουν έκτακτοι λόγοι, οι οποίοι καθιστούν αναγκαία την έναρξη της άδειας σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Ο εργοδότης οφείλει να απαντήσει στην αίτηση του εργαζόμενου το αργότερο εντός μηνός από την υποβολή της. Σε περίπτωση που η χορήγηση της άδειας διαταράσσει σοβαρά την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, ο εργοδότης υποχρεούται να τεκμηριώσει εγγράφως το λόγο αναβολής της χορήγησής της, η δε αναβολή δεν μπορεί να υπερβεί σε καμία περίπτωση τους δύο μήνες από την υποβολή της αιτήσεως.

Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται από τον εργοδότη με βάση τη σειρά προτεραιότητας των απασχολούμενων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος. Αιτήσεις χορήγησης γονικής άδειας γονέων με αναπηρία, γονέων παιδιών με αναπηρία, με μακροχρόνια ή αιφνίδια ασθένεια, πολύτεκνων και μόνων γονέων λόγω θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνων, καθώς και γυναικών μετά την άδεια μητρότητας και την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, χορηγούνται με απόλυτη προτεραιότητα. Επίσης, δίδεται προτεραιότητα στις αιτήσεις γονέων παιδιών λόγω νοσηλείας ή ασθένειας του παιδιού, ή λόγω αναπηρίας ή σοβαρής ασθένειας συζύγου, συντρόφου συμβίωσης, συγγενούς, γονέων παιδιών διδύμων, τριδύμων ή πολύδυμων τέκνων, καθώς και γονέων από πρόωρο τοκετό.

Πληρωμή επιδόματος γονικής αδείας από την ΔΥΠΑ: Μετά την υποβολή της αίτησης του εργαζόμενου γονέα προς τον εργοδότη για τη λήψη της γονικής άδειας, ο εργοδότης οφείλει να αναρτήσει στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ το ειδικό έντυπο «Γονική Άδεια». Ο εργαζόμενος γονέας στη συνέχεια υποβάλει αίτηση προς την ΔΥΠΑ για τη λήψη του σχετικού επιδόματος. Η υποβολή των αιτήσεων γίνεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης του Ελληνικού Δημοσίου «www.gov.gr», με τη χρήση κωδικών TAXISnet ή ΔΥΠΑ στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.gov.gr/ipiresies/ergasia-kai-asphalise/apozemioseis-kai-parokhes/epidoma-gonikes-adeias. Μετά την υποβολή της αίτησης και την ανάρτηση στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ του ειδικού εντύπου «Γονική Άδεια» από τον εργοδότη, η ΔΥΠΑ θα καταβάλει το επίδομα στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων. Από σήμερα, το ειδικό έντυπο «Γονική Άδεια» θα είναι διαθέσιμο στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ για τη συμπλήρωσή του από τους εργοδότες.

Η γονική άδεια, μετά από συμφωνία των μερών, μπορεί εναλλακτικά να χορηγηθεί με τη μορφή μειωμένου ή ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, οι οποίες μπορούν να κατανέμονται σε μηνιαία ή σε εβδομαδιαία βάση, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας από την ΔΥΠΑ.

Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των γονέων είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας (1) χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων. Κατ? εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή λοιπών πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα και δικαιούνται να λάβουν το ως άνω επίδομα για 2 μήνες επιπλέον ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί.

Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, αποφασίζουν με κοινή δήλωσή τους, κάθε φορά, ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.

Σε περίπτωση θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνου, η γονική άδεια ανατροφής και το επίδομα γονικής άδειας χορηγείται στο διπλάσιο στον άλλο γονέα. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε γονέα.

Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται και ο εργαζόμενος ο οποίος υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως οκτώ (8) ετών. Η άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια. Θεωρείται ότι το υιοθετημένο τέκνο εντάσσεται στην οικογένεια με την έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης και την εγγραφή του τέκνου στο ληξιαρχείο.

Η γονική άδεια διακόπτεται με τη λήξη της σύμβασης ορισμένου χρόνου και δύναται να συνεχιστεί σε περίπτωση ανανέωσης ή παράτασης της σύμβασης εργασίας. Σε περίπτωση σύναψης σύμβασης εργασίας με άλλο εργοδότη, ο δικαιούχος γονέας δύναται να λάβει το υπόλοιπο της αδείας, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις χορήγησής της, δηλαδή μετά από ένα έτος συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου εργασίας.

Μετά τη λήξη της γονικής άδειας, ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να επιστρέψει στην ίδια θέση εργασίας του ή σε ισοδύναμη ή ανάλογη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία του.

Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων από την εργασία τους λόγω γονικής άδειας  ανατροφής, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών τους, τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας απουσίας και του επιδόματος αδείας, την επαγγελματική εξέλιξη, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης τους.
 

Ο χρόνος του τμήματος της γονικής άδειας ανατροφής, κατά τον οποίο ο εργαζόμενος λαμβάνει επίδομα από την ΔΥΠΑ, λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του οικείου ασφαλιστικού φορέα, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης. Η ΔΥΠΑ  παρακρατεί από το επίδομα την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στον οικείο ασφαλιστικό φορέα, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη, που βαρύνει τον Οργανισμό.

Για το μη επιδοτούμενο από την ΔΥΠΑ χρόνο γονικής άδειας, ο εργαζόμενος γονέας, κατά το χρονικό διάστημα της απουσίας από την εργασία του, έχει πλήρη ασφαλιστική κάλυψη από τον ασφαλιστικό του φορέα και μπορεί να αναγνωρίσει το χρόνο απουσίας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 2084/1992 (Α 165), όπως ισχύει. Ο αναγνωριζόμενος χρόνος της γονικής άδειας λαμβάνεται υπόψη τόσο για τη θεμελίωση του ασφαλιστικού δικαιώματος, όσο και για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης.